1. Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie
– zachowane fundamenty świątyni.
2. Kościół Zbawiciela w Warszawie:
– fragment mozaiki przedstawiający główkę anielską.
3. Cerkiew Jana Klimaka na warszawskiej Woli:
– ikony śś. Cyryla i Metodego i św. Mikołaja Cudotwórcy;
– porcelanowe łempady z ikonami Matki Boskiej i Jezusa Chrystusa.
4. Cerkiew Marii Magdaleny na warszawskiej Pradze:
– fragment mozaiki Ostatnia wieczerza;
– fragment mozaiki z głową proroka;
– jaspisowe kolumny w ikonostasie pozyskane
z jednej pociętej kolumny. (W kościele górnym znajduje się ikona przedstawiająca św. Aleksandra Newskiego – błędnie uważana za pochodzącą z Soboru św. Aleksandra Newskiego).
5. Kościół pw. śś. Piotra i Pawła w Pyrach:
– elementy ołtarza głównego;
– płaszczyzny ścian i arkad we wnętrzu;
– kolumny chóru muzycznego;
– podcienia;
– portal fasady wschodniej.
6. Prawosławne Seminarium Duchowne na warszawskiej Pradze:
– fragment mozaiki (wym. 15 x 30 cm) z inskrypcją – Дух истины егоже мир не может […], którą tłumaczy się jako: Ducha Prawdy, którego świat nie
może [przyjąć]. Jest to werset z ewangelii św. Jana 14; 15.
7. Trasa W-Z w Warszawie:
– ławki przy trasie.
8. Most Poniatowskiego w Warszawie zbudowany z materiałów pozyskanych ze zburzonego Soboru.
9. Wzmocnienia wałów Wisły przy moście Śląsko-Dąbrowskim w Warszawie.
10. Kamienice przy Nowym Świecie w Warszawie – odbudowane z cegły i kamienia pozyskanego z Soboru (identyfikacja materiału nie jest jednak możliwa).
11. Cokół pomnika Syrenki Warszawskiej w Warszawie – w czasie, gdy pomnik stał przy ulicy Solec, za cokół służył mu blok z piaskowca pochodzący z Soboru.
12. Cokół pomnika Kilińskiego usytuowanego przy warszawskim Barbakanie.
13. Cokół pomnika Wojciecha Bogusławskiego na pl. Teatralnym w Warszawie wykonany z różowego granitu finlandzkiego (po 1950 roku zastąpiony nowym).
14. Cokół pomnika Stanisława Moniuszki na pl. Teatralnym w Warszawie – wykonany także z różowego granitu finlandzkiego – materiału pochodzącego ze szczątków kolumn Soboru.
15. Kościół w Podkowie Leśnej: granit wykorzystany do budowy schodów frontowych.
16. Kraków – jaspisowe kolumny znajdujące się na zewnątrz Katedry Wawelskiej – umieszczone przy wejściu do grobów królewskich.
17. Elementy mozaik i wyposażenia w cerkwi Opieki Matki Bożej w Baranowiczach na Białorusi:
– sobór Archistratega Michała (na tympanonie frontonu północnego portyku);
– Matka Boska z aniołami (we wnętrzu nad południowym wejściem);
– Matka Boska z Dzieciątkiem (na zakończeniu absydy);
– W Tobie raduje się wszelkie stworzenia – fragment ogromnej kompozycji Wasniecowa (na tympanonie frontonu południowego portyku);
– Zbawiciel z ofiarodawcą na kartonach pędzla Koszalewa (tu sportretowany m.in. architekt Leontij Benois trzymający w rękach model warszawskiego soboru);
– Paternitas (Ojcowizna, Królestwo Boga Ojca) i portret Simjaona Połackaga (Symeona Pałackiego)
– postać rzeczywistych rozmiarów z otwartą książką i piórem – symbolami jego działalności oświatowej, dzieło Wasniecowa;
– żeńskie twarze królewien, mozaiki Wasniecowa – podobne do jego pozostałych prac;
– obrazy z XIX i początku XX w.: Jezus Chrystus głoszący dobrą nowinę, św. Wawrzyniec, Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Stefan, Zbawiciel ze stojącymi u jego stóp, Chrystus w aureoli, Zwiastowanie, Pantokrator (1. połowa XVIII w. – przeniesione z kaplicy nagrobnej Aleksandra Newskiego);
– na południowym filarze wizerunek Metropolity Aleksego (na kartonie Dymitraszki).
Są to wszystkie fragmenty, które udało się odnaleźć.
Podczas poszukiwania elementów wyposażenia sprawdzona została również parafia pw. św. Floriana w Brwinowie (powiat pruszkowski), gdzie podczas II wojny światowej przebywał ks. Hilherz, ówczesny proboszcz wyżej wymienionego kościoła warszawskiego. Jednak nie ma tam żadnych dowodów istnienia jakiegokolwiek przedmiotu o proweniencji z rozebranej warszawskiej cerkwi. Ponadto w ewidencji zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie zapisane są ikony, jednak o niewiadomym źródle pochodzenia. W przekazie muzealnym z dnia 1 lutego 1955 roku dla Kancelarii Metropolity Warszawskiego i całej Polski Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego zanotowano wszystkie przedmioty, które wydano, a wcześniej znalazły się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Brak jednak dowodów by któreś z nich pochodziły z Soboru.
Elementy zachowane podczas rozbiórki Soboru, ale zniszczone podczas II wojny światowej:
1. Obiekty ofiarowane kościołowi Matki Boskiej
Częstochowskiej w Warszawie przez Miasto w 1926 roku:
– dzwon o masie 100 kg pochodzący z wolno stojącej dzwonnicy przy Soborze;
– ołtarz dwustronny z marmuru finlandzkiego wraz z obrazem Hodegetrii;
– balustradki z marmuru finlandzkiego;
– monumentalne obrazy: Kazanie na górze oraz Chrystus umęczony w drodze na Kalwarię – o nieustalonym miejscu przechowywania.
Możliwe, że wiele elementów Soboru, które zostały wykorzystane wtórnie w innych budowlach, pochodzi właśnie z kościoła pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Kościół ten został doszczętnie zniszczony podczas Powstania Warszawskiego, a jego gruzy posłużyły jako podkład pod Trasę Łazienkowską.
Perełka architektoniczna na skalę światową. Gdyby istniała, zapewne znalazła by się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Może odbudują, choćby samą wolno stojącą dzwonnicę jako wieżę widokową.
W Parku im. płk. Jana Szypowskiego „Leśnika” na Grochowie jest kilka elementów kamieniarki, które pochodzą prawdopodobnie z rozebranej świątyni.
Bardzo ciekawe zestawienie!
Jednakże mam poważne wątpliwości co do punktu 10.
Bo w jaki sposób materiał budowlany od 1926 roku miałby być wykorzystany ponad 20 lat później ? Jeśli cegły, bloki i inne elementy były wykorzystywane to raczej od razu. Choć to prawda, że część była magazynowana – jak te, które wykorzystano do kościoła w Pyrach. Przy okazji – w Pytach jest jeszcze główka anioła nad wejściem do prezbiterium.
Mam też pytanie odnośnie dzwonu na liście – czy wszystkie dzwony nie zostały wywiezione już w czasie pierwszej wojny światowej? Przez Niemców, bo Rosjanie chyba nie mieli na to czasu?
Jako uzupełnienie listy – fragment mozaiki znajduje się w cerkwi Borysa i Gleba na Kołoży w Grodnie:
https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g661665-d3397428-Reviews-Kalozha_Church_Boris_Gleb_Church-Grodno_Grodno_Region.html#photos;geo=661665&detail=3397428&ff=292565945&albumViewMode=hero&aggregationId=101&albumid=101&baseMediaId=292565945&thumbnailMinWidth=50&cnt=30&offset=-1&filter=7&autoplay=